Başkan Bozbey: “Evsel katı atık bedelleri emlak vergileri üzerinden tahsil edilmeli”
Marmara Belediyeler Birliği, 'Evsel Katı Atık Tarifeleri Çalışma ve Değerlendirme Toplantısı' için Bursa Büyükşehir Belediyesi ev sahipliğinde buluştu. Merinos Atatürk Kongre Kültür Merkezi’ndeki programa, MBB ve Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey’in yanı sıra Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Doç. Dr. Ergül Halisçelik, Genel Sekreter Yardımcısı Mehmet Emin Direkçi ve MBB üyesi belediyelerin yöneticileri katıldı.
Program, MBB Çevre Yönetim Koordinatörü Dr. Ahmet Cihat Kahraman tarafından detaylı bilgilendirme yapılmasıyla başladı. Yaklaşık 120 farklı belediyeden yetkililerin bir araya geldiğini belirten Kahraman, belediyelerin mali disiplini ve yerelde çevre yönetiminin sürdürülebilirliği açısından önemli olan bir konuyu ele aldıklarını ifade etti.
“Geri dönüşüm konusunda bilinç oluşturmalıyız”
MBB ve Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey, Marmara Bölgesi’ndeki birçok kentin belediye yöneticilerini Bursa’da ağırlamaktan büyük memnuniyet duyduklarını söyledi. Toplantıda ele alınan konunun sadece kurumları değil, vatandaşları da ilgilendirdiğini belirten Başkan Bozbey, çözümlerin hem halk hem de kurumlar tarafından benimsenebilir düzeyde olması gerektiğini hatırlattı. Sonuç bildirgesinin kurumlar kadar kentte yaşayanları da ilgilendirdiğini, sorumluluklarının ortaya çıkacağını anlattı. Belediyeler olarak havası, dereleri sağlıklı ve temiz; mutlu ve huzurlu kentler oluşturmayı hedeflediklerini ifade eden Başkan Bozbey, “Evsel katı atık tarifeleriyle ilgili çeşitli değerlendirmeler var. Bu konuda mali disiplini sağlama ve toplumun yaşam kalitesini yüksek tutma sorumluluğumuz var. Atık yönetimi, Türkiye’de özellikle 20-25 yıl önce başlayan geri dönüşüm dediğimiz projelerin uygulanmasıyla birlikte farklı bir noktaya doğru evrilse de hala geri dönüşüm konusunda belirli bir mesafe kat edemediğimizi söyleyebilirim. 20 yıl Nilüfer’de bu konuda yoğun çaba harcadık. Şimdi Büyükşehir Belediyesi’nde çalışmalar yapıyoruz. Toplumdaki eğitim, duyarlılık ve sorumluluk eksikliği hala geri dönüşümle ilgili hedeflediğimiz noktanın çok gerisinde olduğumuzu gösteriyor. Bunu sadece belediyelerin sorunu olarak değil bilinçlendirme olarak düşünmeliyiz. Özellikle sürecin okullardan başladığını söylemek gerekiyor. Eğitimi ilkokuldan itibaren vermeliyiz ki geri dönüşümü insanımız bilmeli. Elindekinin değerini bilirse o sorumlulukla birlikte atıkları geri dönüşüme atacaktır. Çocukların alacağı eğitimi çok önemsiyoruz” dedi.
“Katı atık süreci sadece ‘çöpü toplayalım, dökelim’den ibaret değildir”
2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 11. maddesinin kendileri için bağlayıcı olduğunu anlatan Başkan Bozbey, evsel katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geri kazanımı ve bertaraf edilmesi gibi hizmetlerin belediyelerin temel sorumlulukları arasında yer aldığını söyledi. Katı atık bedelleriyle ilgili konunun belediyeleri ilgilendirdiğini belirten Başkan Bozbey, “İlçe belediyelerinin özellikle gelir olarak gördüğü, kanuna göre özetle ‘kirleten öder’ anlayışının yansımasını istediğini biliyoruz. Fakat bir taraftan da esas sorumluluğumuz olan geri dönüşüm. Çöpün içerisinde var olan geriye dönüşebilir atıkların toplanmasıyla ilgili ne çalışma yapıyoruz? Sanayi atıklarını nasıl değerlendiriyoruz? Bu konuların da karara bağlanması lazım. Tüm belediyeler olarak geri dönüşüme daha fazla zaman ayırmamız lazım. Büyükşehirlerin hazırladığı deponi sahaları bir süre sonra sıkıntı oluşturuyor. Oluşan gaz, çevre sorunu oluşturuyor. Yine önemli bir alanı kaybediyoruz. Binlerce metrekare alanı doğadan koparıyoruz. Sızıntı suları, dereleri ve denizleri kirletiyor. Katı atık süreci sadece ‘çöpü toplayalım, dökelim’den ibaret değildir. Asıl olarak bunun yönetilmesi lazım” dedi.
“Vatandaşın da bilinçli olması lazım”
Vatandaş nezdinde yasaya göre ‘kirleten öder’ anlayışının nasıl oturtulacağının da önemli olduğunu anlatan Başkan Bozbey, ilçe belediyelerinin bunu Büyükşehirlerden talep ettiğini dile getirdi. Kanunda ‘su şirketleri tarafından toplanır’ denildiğini söyleyen Başkan Bozbey, “Büyükşehir belediyelerinin dışında olan il veya ilçe belediyeleri kendi su şirketlerinden toplama imkanına sahip olabiliyor. Doğru ücretlendirme karşılığında mı vatandaştan alınabiliyor? Yoksa her birimiz, kendimize göre oluşturduğumuz fiyat politikasıyla mı vatandaştan tahsil ediyoruz? Kanun 'kirleten öder' diyor. Ancak belediyenin kanuna göre sorumlu olmayıp da yaptığı hizmetler var. Bir de kanunen yapmış olduğu zorunlu hizmetler var. Kanunun tarif ettiği ‘zorunlu hizmetleri yaparak ancak onun karşılığında alırsın’ diyor. Diğer taraftan ‘Ben bunu da yapıyorum temizlik olarak’. Bu aslında kanunen verilmiş değil, belediyenin aslında çevreyi daha temiz tutma anlayışının bir yansımasıdır. Bunu siz cepten ödeyeceksiniz. Yasayı değerlendirirken bu bakış açısını unutmamalıyız. Bu konuda vatandaşın da bilinçli olması lazım” dedi.
“Bu işin doğrusu emlak vergileri üzerinden tahsilattır”
Deponi sahalarının tartışıldığı günümüzde geri dönüşüm konusunun çok önem taşıdığını dile getiren Başkan Bozbey, genel idareye de seslendi. ‘su şirketleri toplasın’ diye bir yasa olduğunu söyleyen Başkan Bozbey, “Her bir işyerinin ve konutun tapusu vardır. Yani emlak vergisi vardır. Aslında su şirketlerinden değil, bunların emlak vergisi üzerinden tahsilatının yapılmasının son derece doğru ve ilçeler tarafından da daha denetlenebilir olması açısından daha sonuç alıcı olduğuna inanıyorum. Bunu zamanında yazılı ve sözlü olarak bildirmeme rağmen yine hatırlatmak istiyorum. Bu işin doğrusu emlak vergileri üzerinden tahsilattır. Yasaya baktığınızda ticaret veya konut hepsi su şirketi üzerinden tahsilat yapılsın diyor. Büyükşehirler ayrıca bir ekip kuramazlar. Buradaki mantık büyükşehirlere sadece tahsilatçılık, yani bir nevi parayı al, karşıya öde sorumluluğu yüklüyor. Ticaret alanlarının ne kadar doğru ücretlendirildiğini ilçe veya belde belediyesi bilir. Onun için bu konunun aslında emlak vergisi üzerinden çözümlenmesi çok daha doğru ve çok daha isabetli olur. Avrupa’da da böyledir. Yoksa bu sistemle ilçelerin beklentilerinin karşılanmayacağını ifade edebiliriz. Toplantıdan çıkacak sonuç bildirgesi, bu konuda yönlendirici olacaktır. MBB olarak yaklaşık 207 belediyeye ve yetkili kurumlara sonuç raporlarını ulaştıracağız. Marmara bütündür. Marmara bizimdir” dedi.
Açılış konuşmasının ardından program MBB Çevre Yönetimi Koordinatörü Ahmet Cihat Kahraman'ın ‘Belediyelerde atık ekonomisi ve tarife düzenlemesi’, Bursa Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanı Ali Alper Makam'ın ‘Bursa Büyükşehir Belediyesi tarife çalışmaları’, Küçükçekmece Belediyesi Temizlik İşleri Müdürü Mahmut Öztürk ve Gelirler Müdürü Yusuf Belviranlı'nın ‘Tüm süreçleriyle Küçükçekmece evsel katı atık raporu’ başlıklı sunumları ile devam etti. 'Evsel Katı Atık Tarifeleri Çalışma Toplantısı, güçlüklerin tespiti, çözüm önerileri ve yöntem başlıklı serbest tartışma bölümüyle sona erdi.
