Bu hafta sizlere doğup büyüdüğüm coğrafyadan dilden dile denkbejler tarafından aktarılmış bir hikayeyi anlatmaya çalışacağım. O civarda yaşayan yaşlı insanlardan dinleyip, verili kaynaklardan okurken çok etkilendiğimi itiraf etmeliyim..

Efsanelere konu olan Hamurpet Gölü (Akdoğan), konum olarak, Muş’un Varto ilçesinde, Hınıs ilçe sınırının hemen bitişiğinde yer alan muhteşem manzarası, tertemiz havası ve berrak tertemiz suyuyla, henüz yeterince keşfedilmemiş bir doğa harikası. Bölgenin sulak arazi olması sebebiyle yer yer küçük çapta göllerin olduğu bölge, özellikle Muş’un Bulanık ilçesi sınırındaki Alparslan-1 Baraj Göletine 15 km mesafede. Büyük Hamurpet ve Küçük Hamurpet Gölü olarak iki gölden oluşan göl toplamda 12,70 km2 yüzölçümüne sahiptir. Büyük Hamurpet Gölü; 2 bin 153 metre rakımda bulunmaktadır. 11,15 km2 yüzölçümüne ve maksimum 21 metre derinliğe sahiptir. Yeşil renktedir. Küçük Hamurpet Gölü ise; biraz daha yüksekte yer almaktadır ve rakımı 2 bin 216 metredir. 1,55 km2 yüzölçümüne ve 47 metre maksimum derinliğe sahiptir. Mavi renktedir.

Hamurpet Gölü ‘nde Yaşam

Çevre dağlardan gelen küçük dereler ve kar suları ile beslenen Hamurpet Gölü, bu sularla dağlardan gelen mineralleri göle taşımaktadır. Göl içerisinde yaşam barındırmakta ve çeşitli balık ve su canlısı ihtiva etmektedir. Gölde balık türü olarak; sazan familyasından, nadiren de olsa aynalı sazan ve caner balığı, kaya balığı ve yöresel isimle adlandırılan ve bolca bulunan çepiç balığı (sazan familyasından) yer almaktadır. Kışın tamamen donan göl üzerinde, 30-50 cm aralığında bir buz tabakası oluşmaktadır. Üzerinde yürünebilir hale gelen bu tabakayı hızar yardımıyla kesen Muşlu balıkçılar, balık avcılığı ile geçimlerini sağlamaktadırlar. Gölde ayrıca bol miktarda tatlı su yengeci olarak da adlandırılan kerevit bulunmaktadır. Ayrıca göl bölgesinde, yabani kaz, ördek ve turna kuşları yanı sıra ayrıca yırtıcı bir hayvan olan kunduz da bulunmaktadır. Gölde alanında hassas kategoride bir balık türü (aynalı sazan) , 3 memeli hayvan türü ve 38 kuş türü belirlenmiştir. Göl etrafındaki bazı yerlerde meşe ve ardıç ağaçları göle kadar inmektedir. İlçenin güneyinde yer alan Hamurpet Gölü, Esenli, Mollacelil, Divan hüseyin Ünlüce ve Tipideresi mahallelerimize oldukça yakın bir konumdadır.

Hamurpet ismi nereden gelmektedir?

İnternette yer alan bir bilgiye göre “Hititlerden kalan Fırtına Tanrısı Tapınağındaki, kutsal anne, hamri suyu, iki yılan, hamur ve iki çocuk anlamındaki ‘Hamri Bitu’ yazılımından Hamurpet ismine dönüştüğü” şeklinde yer alan ifadeleri detaylı araştırmalarıma rağmen teyit edemedim maalesef.

Bu hafta sizlere, değerli dostum Pelin Batu’nun 2019 yılında İnkılap Yayınlarından çıkan ‘’Hayatın seyrini değiştiren kadınlar’’ Adlı kitabını okumanızı önermek isterim. Sevgiler